88α Οσκαρφίσματα (τα αιρετικά) - μέρος α'

Φου και φου και δουλεύει ακόμα αυτό; Μικρή Επιστροφή για ξεχαρμάνιασμα στην αγαπημένη μας θεματική κατηγορία. Η βραδιά των Όσκαρ έρχεται και είμαι πάνοπλος. Από τον Τρελό Max μέχρι την Τρελή Winehouse, από τον τύπο που σούρνεται μέχρι τον τύπο που τον κόβει, από τα claymation της Aardman μέχρι τον Καρνέισον του διαστήματος, από τους πρεζοντίλερς του Μιτσουακάν μέχρι τα ραπερόνια του Κόμπτον. (Σχεδόν) όλα τα έχω δει. Και αυτόν τον φόρο τιμής στον Στιβ Τζομπς - που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα καταδεχόμουν να δω ακόμη και αν το βαπτιστικό του ήταν Μπλόου. Μέχρι με εικόνες του τρισκατάπτυστου Τζετζέ Abrams λέκιασα τα μάτια μου για να είμαι προετοιμασμένος, που να ξεσφίξει το πώμα του νησιού και να τον περιλούσουν όλες οι κατάρες του σύμπαντος πριν τον ρουφήξουν δέκα τουρμπίνες της Oceanic Airlines. Εντυπώσεις, προβλέψεις, καντήλια, εντός.

Καμιά τριανταπενταριά ταινίες φιλοξενούνται με υποψηφιότητές σε όλες τις κατηγορίες κι εμείς θα το πάρουμε ανάποδα ξεκινώντας από τα μεγάλα, γιατί έτσι μας αρέσει και Camay αίσθηση απαλότητας και γοητείας. Οκτώ απ’ αυτές είναι υποψήφιες για το μεγάλο πεσκέσι, εκ των οποίων οι πέντε το ψάχνουν για Μπαρτσελονιά κάνοντας το νταμπλ με το Όσκαρ σκηνοθεσίας. Τηρήθηκε απόλυτη αντίστροφη σειρά αξιολόγησης.

ΤΑΙΝΙΑΣ - ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑΣ (κάποιες)

000. The Revenant (Μη Γυρίσεις ρε Τίποτα Μη Ζητήσεις)

σκηνοθεσία: Αλεχάντρο Ιναρίτα Σακελλαρίου,
Είναι Γλυκό Το Πιοτό (Της Αμαρτίας)

Όταν ένα σύμπαν προσπαθεί να σε πείσει προκαταβολικά ότι πρόκειται για το Αποκάλυψη Τώρα του 21ου αιώνα και εν τέλει έρχεσαι αντιμέτωπος με την Επιστροφή, το αποτέλεσμα αυτής της παραγράφου δεν θα μπορούσε παρά να είναι μαστίγιο στη μούρη και καρότο ανάμεσα στα οπισθόφυλλα του Ιναρίτου. Ένα πόνημα αξιομίσητο και αξιοχλεύαστο σε κάθε του έκφανση, εξαιρουμένης της εξαιρετικής φωτογραφίας του Lubezki που παλεύει με ταχυδακτυλουργικά να στυλώσει αυτό το μπουρδολόγημα ανούσιας σαδομαζοχιστικής περιπλάνησης ενός σκηνοθέτη, του οποίου ο δημιουργικός εγκεφαλικός λοβός έχει εκφυλιστεί από τα κρυοπαγήματα σε έναν χυλό με μουχλιάσματα Creutzfeldt–Jakob που κολυμπούν άσκοπα εδώ κι εκεί. Τέτοιο θα ήταν και το αποτέλεσμα, αναπόφευκτα. Μια άσκοπη και στείρα συναισθηματικά περιπλάνηση, ένας χλιαρός χυλός εξιστόρησης που διακόπτεται από μουχλιάσματα πλάνων άγριας φύσης που κολυμπούν άσκοπα εδώ κι εκεί καθ’ όλη τη βασανιστική

διάρκεια της ταινίας. Όχι ότι δεν είναι λογικό να τα έχει χαμένα ο Μεξικάνος. Από εκεί που

σφυρηλατούσε βάναυσα τους Χολιγουντιανούς υπερήρωες στο Birdman, καλείται ξαφνικά να στήσει έναν δικό του υπερήρωα, και κατατρεγμένος από τις τύψεις και τη σκληρή ειρωνεία προσπαθεί να κρύψει τη μαγική του μπέρτα με έναν καταιγισμό πλάνων-σφήνες. Τραβάει δέντρα από κάτω, χιόνια από δεξιά, ποταμάκια από αριστερά, βουνά από μακριά, ανεβαίνει πλαγιές, κατεβαίνει πλαγιές, και ριπίτ, δέντρα από κάτω και χιόνια από δεξιά και δώστου σφήνες η Ινδιάνα που απαγγέλει τσιτάτα με έναν ειρμό εφάμιλλο του Ιβάν Σαββίδη στο Κουρκούτι: Βρύση κάνω ποδήλατο ο εκδότης κλαδί πληροφορώ ιδιόμορφος η ρόδα εμπριμέ. Και το δάκρυ κορόμηλο. Τόση είναι η πρεμούρα του να στήσει το δικό του μίγμα Ράμπο-Κόναν σε τόνους πιο σινεφίλ και από έναν Αγγελοπουλικό Θίασο υπό την επήρεια Rohypnol, ώστε επιμένει τα πάντα να κινηματογραφούνται με φυσικό φως, καταδικάζοντας την παραγωγή να περιορίζεται συχνά στα αδιανόητα 90 λεπτά γυρισμάτων την ημέρα - λες και όλα αυτά τα πλάνα δεν πέρασαν στο τέλος από post production εικαστικό καλλωπισμό και χρωματικές διορθώσεις. Αλεχάντρο πίνεις. Και ψεύδεσαι και πίνεις.

7. Bridge of Spies (Από Γομφίο σε Κυνόδοντα)

σκηνοθεσία: Στίβεν ΕΤ ή Τίτι Έτιτι Σπίλμπεργκ

Όταν ένας σκηνοθέτης πριμοδοτείται με μια ιστορία που αν την αφηγηθείς νύχτα σε κάμπινγκ γύρω από φωτίτσα θα γεμίσεις τρεις μπανιέρες τσιρλιό από την αγωνία του ακροατηρίου, και τη μετατρέπει σε ένα φιλμ πιο αδιάφορο και από το μπούστο της Άννας Ψαρούδα Μπενάκη, συνειδητοποιείς ότι είναι στη δύση του. Συγκρίνω το πώς μετέφερε το επίσης κατασκοπευτικό Tinker Tailor Soldier Spy του Le Carré ο Alfredson στο πανί και αντηχούν στα αυτιά μου διαχρονικά τα λόγια του Παντελή του Παντελίδη: Άλλη μία ευκαιρία, δώστε λίγη αγάπη στο φτωχό καλέ κυρία, νιώθω απ’ τη ματιά σου πως αγχώθηκες. Αυτή εδώ την ευκαιρία την κατασπατάλησε ο Στιβ και δικαίως δεν είναι υποψήφιος. Το γιατί είναι οι σεναριογράφοι του, είναι πιο ανεξήγητο και από το όνειρο που είδα χθες βράδυ, που ήμουν λέει σε ένα διαστημόπλοιο και μάζευα σταμναγκάθια.

6. The Martian (Ο Βασίλης Λυπηρίδης)

σκηνοθεσία: Ο Ρίντλεϊ αυτός ο Σκότος

Ξέπλυνε την ντροπή του Προμηθέα, αλλά το ότι έχει να γυρίσει ταινία που να σε πιάνει από τα αχαμνά και να σε φέρνει βόλτες από την εποχή του Άλιεν, δεν είναι στα θετικά ενός σκηνοθέτη του οποίου το όνομα συνοδεύεται από μια μυθική αύρα που δεν δικαιολογείται από τα αποτελέσματα. Ε ναι λοιπόν, ο Ρϊντλεϊ Σκοτ είναι ο Γουέιν Ρούνεϊ της σκηνοθεσίας. Ο Αρειανός του πολύ θα ήθελε να γίνει το νέο Gravity, όμως αντί για τον Νίκο Γκάλη Κουαρόν μας έφερε το Βασίλη Λυπηρίδη, που είναι μεν καλό παιδί και καλό εργαλείο αλλά δεν μπορεί να σπάσει τη μέση του στον αέρα και να κάνει το κοινό να αναφωνήσει «πωπω τι έφτιαξε ο λούστης». Οι ξεψυχισμένες παπατζιές του τελευταίου μισαώρου είναι πιο προβλέψιμες και από φαλτσαρίσματα σε λάιβ του Στέλιου Ρόκκου και η φωτογραφία δεν είναι σε επίπεδα Lubezki να σε κάνουν να χαθείς στην απεραντότητα. Προσθέτεις και έναν πρωταγωνιστικό μπούλη στο μίγμα και κατασκευάζεις την απόλυτη feel good μετριότητα ως κοκτέιλ να πιούμε χαλαρά να ξεχαστούμε χαλαρά να πάμε για άλλα.

5. The Big Short (Το Μεγάλο Σοτάρισμα, Μέχρι να Ροδίσουν)

σκηνοθεσία: Άνταμ ΜακΚέι και σας καίει κουφάλες

Αποδώ και κάτω έχουμε καλές ταινίες και τέρμα οι ειρωνείες μημεχέσω. Ταινίες τύποις, μιας και το ανδραγάθημα του ΜακΚέι φέρνει περισσότερο σε ντοκιμαντέρ παρά σε δραματουργία. Ο ανυποψίαστος τύπος του «ωρεμάγκα, ο Dark Knight, ο The Office και ο Fight Club μαζί, θα πάρουμε και δυο γαβάθες ποπ κορν και θα την κάνουμε ταράτσα», τρώει μια δίωρη χλαπάτσα ακατάσχετης οικονομικοτεχνικής γλωσσοδιάρροιας στη μάπα και δε συνέρχεται ούτε με πενθήμερο μαραθώνιο ανσάμπλ Στηβ και Τέτας Ντούζου. Ο καλά πληροφορημένος όμως θεατής που θα πάει ψυλλιασμένος να δει μια διασκευή της ομότιτλης μελέτης του Μάικλ Λιούις γνωρίζοντας ότι το θέμα είναι σοβαρό, δύσπεπτο και ασύμβατο με τυρονάτσος και κωλοχουφτώματα, είναι πολύ πιθανό να μάθει δύο τρία πράγματα, να προβληματιστεί αλλά και να διασκεδάσει μια σταλιά με τις ανάσες χιούμορ που προσφέρονται. Ως εδώ όλα καλά, και αμέτρητα κανονάκια, μπόνους ζωές και φατάλιτις για την αξιέπαινη προσπάθεια τόσων μεγάλων αστέρων να καταπιαστούν με ένα ζήτημα που αξίζει παγκόσμιας προσοχής, ωστόσο το αρνητικό της όλης υπόθεσης είναι κάτι που δεν μου ‘ρχεται αυτή τη στιγμή. Η ταινία είναι αυτή που είναι, το θέμα της είναι αυτό που είναι, καλύτερα δεν θα μπορούσε να γυριστεί - κατά συνέπεια το βάρος πέφτει στα γούστα και στις πρότερες γνώσεις του θεατή. Αν είσαι καλά διαβασμένος επάνω στο ζήτημα που πραγματεύεται η ταινία - τη στεγαστική φούσκα και την επακόλουθη οικονομική κρίση των τελών της προηγούμενης δεκαετίας, απλά θα τα ξανακούσεις με ένα ωραίο σερβίρισμα και θα πας στην ευχή. Αν όχι, το εύρος των αντιδράσεων μπορεί να κυμανθεί από ένα ‘άρα πάμε κατά διαόλου ρε φίλε που έχω το δίκαννο να το βάλω στο στόμα’ μέχρι το ‘δεν καθόμουν σπίτι να ρίξω καμιά παχιά στο γιουπορν με τους αυνάνες που μπλέξαμε’. Εγώ που ανήκω στην πρώτη κατηγορία και μου αρέσουν αυτά τα βαρετά, θα το βράβευα μόνο ώστε να ανοίξει ο δρόμος για περισσότερες παρόμοιες προσπάθειες από μεγάλα στούντιο. Ως φιλμική οντότητα, όχι. Φάε τώρα ένα νάτσο.

4. Brooklyn (Δίπλα στο Λονγκ Άιλαντ στο Κεμπαμπτζίδικο)

σκηνοθεσία: Τζον Mister Crowley, what went on in your head?

Ο δημιουργός των εξαιρετικών Intermission και Boy A επανέρχεται με αφηγηματικό γνώμονα τον νόστο και με χτύπησε στο δόξα πατρί για ευνόητους λόγους. Ο πόνος για έναν τόπο απ’ όπου κάποτε πονούσες να δραπετεύσεις - και να παίζουν οι χορδές μέσα μου σολαρίσματα Κάρλος Σαντάνα, Κάι Χάνσεν και Στιβ Βάι Βάι Βάι μαζί. Οι ερμηνείες αξιομνημόνευτες, η ιστορία να ρέει, τα πλάνα μεστά και συγκρατημένα να υπερτονίζουν την ατομικότητα της αφήγησης - ο Ιναρίτου θα μας έδειχνε για κανά τρίωρο τους αφρούς της θάλασσας, το πλοίο από κάτω, τα ξερατά των επιβατών με λούμπεν αφήγηση και ένα μαύρο πρόβατο να περιφέρεται σκυφτό στα λιβάδια της Ιρλανδίας. Ένα όμορφο δράμα, καλογυαλισμένο για ένα κοινό ευρύτερο από τις προηγούμενες δουλειές του, όχι αρκετά επιβλητικό ωστόσο για τα Χολιγουντιανά δεδομένα ώστε να φύγει με αγαλματίδιο ταινίας. Ελπίζω ο Κράουλι να μην απογοητευτεί από τη μη υποψηφιότητά του και σκεφτεί τίποτα τρίωρα πλάνα με αφρούς και απόκοσμες αφηγήσεις για το επόμενό του πόνημα. Ας μείνει απλός, συγκινητικός και αξιομνημόνευτος.

3. Spotlight (Πολυέλαιος)

σκηνοθεσία: Τομ και Μακάρθι να ‘ρθει

Φέροντας ως πυρήνα την ερευνητική δημοσιογραφία αποθεώθηκε από κάποιους ως ισάξιο του Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου, υπερβολή το δίχως άλλο μιας και η ταινία του Πάκουλα είναι μια από τις κορυφαίες Αμερικάνικες δημιουργίες όλων των εποχών και οι ερμηνείες των Χόφμαν και Ρέντφορντ σημεία αναφοράς. Πλάκες που κάνει όμως η ζωή. Το ’76 της κυκλοφορίας του, το Όλοι οι Άνθρωποι έχασε το Όσκαρ καλύτερης ταινίας από έναν γκασμά που κοπάναγε μοσχάρια στην κατάψυξη, και σαράντα χρόνια μετά οι δημιουργοί  της ταινίας με την οποία συγκρίνεται θα συναντήσουν στην αίθουσα του Dolby Theater τον ίδιο καργιόλη. Μπορεί να μοιάζει τώρα πια ο ίδιος με κοπανημένο μοσχάρι στην κατάψυξη και η ταινία του να μην είναι υποψήφια για το μεγάλο βραβείο, κάτι μου λέει ωστόσο ότι η γκαντέμικη αύρα του Σταλόνε θα κάνει πάλι τη ζημιά της για να επαναληφθεί η ζωή σαν φάρσα. Και αυτό μιας και η ταινία του Μακάρθι ήταν το πρώτο φαβορί για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι που άρχισε να παίρνει τα πάνω της η Επιστροφή, και δεν πρόκειται να το συγχωρήσω ποτέ του Σταλόνε αν μια ταινία που ανακινεί ένα θέμα τόσο σοβαρό όπως η κακοποίηση παιδιών στους κύκλους της Καθολικής Εκκλησίας και έχει τα κοχόνια να στρέψει το παπαδαριό εναντίον της, χάσει τελικά το Όσκαρ από έναν αντίστοιχο γκασμά που έχει ως κύρια αρετή του τη βοσκή χόρτων. Θα είναι βαρύτερο αμάρτημα και από την αβαβά νίκη απέναντι στον πρωταθλητή της καρδιάς μας Ιβάν Ντράγκο. Όχι πως η ταινία δεν έχει τα ψεγάδια της, η θεματική της και η συναρμολόγησή της όμως αρκούν για να μη με χαλάσει αν τη δω να φεύγει νικήτρια.

2. Mad Max: Fury Road (Σαματά Τουτού Από Παντού)

σκηνοθεσία: Τζωρτζ Μίλερ μου για Μίλερ

Θυμήσου την τελευταία φορά που είδες κάτι εντυπωσιακό και δεν σου πέρασε η έξαψη σε δευτερόλεπτα επειδή όλα πια μπορούν να γίνουν με έναν υπολογιστή και μια πράσινη οθόνη. Το εφετζίδικο σινεμά της εποχής είναι η γκόμενα με τα μαστάρια σαν της αγελάδας που έχει η γιαγιά σου στα Φιλιατρά που μπανίζεις στο μπαρ, και αμέσως συνειδητοποιείς ότι απουσία γουόντερμπρα θα χουφτώσεις τη βαθύτερη λακκούβα της διαδρομής Παναγιά Τρικάλων - Καλαμπάκα. Ε λοιπόν σε αυτή την εποχή της παραπλάνησης και του φευγαλέου εντυπωσιασμού, ένας ξεροκέφαλος Αυστραλός γερομπαμπαλής φόρτωσε μια στρατιά επαγγελματιών σαλτιμπάγκων και ολυμπιακών αθλητών και τους έβαλε να κοπανάνε αληθινά, γιγαντιαία οχήματα που μοιάζουν με έργα τέχνης στις ερήμους της Ναμίμπια σκορπώντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Τέσσερις μήνες αργότερα παρέδωσε μια ταινία που κρίθηκε ακατάλληλη για ανηλίκους στην Αμερική, φρίκαρε τους παραγωγούς της και εν τέλει έκοψε τόσους κώλους που λογικά η πτώση στην παγκόσμια πώληση μίντιουμ σωβράκων θα επιφέρει το επόμενο μεγάλο χρηματοπιστωτικό κραχ. Υποσημειώνω ότι τα γράφει αυτά κάποιος που θεωρεί πατάτα όποια εφετζίδικη περιπέτεια της τελευταίας δεκαετίας του αντιπαρατεθεί - κάτι

Avengers και Dark Knights και Iron Men και Τριακόσιους τα παίζω για να πιάσω ύπνους βάθους τριακοσίων επιπέδων. Ο Μίλερ αναβίωσε μόνος του την έξαψη της πίστης σε αυτό που βλέπεις και τη μαγεία της απορίας για το πώς μπόρεσαν να γυριστούν όλα αυτά. Γνωρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο στήθηκε η ταινία, η ύπαρξή της και μόνο μοιάζει με θαύμα, η ενορχήστρωσή της τόσο ακατόρθωτη που θεωρώ πως αληθεύουν οι φήμες ότι πολλοί σκηνοθέτες βεληνεκούς ξύνουν τα κεφάλια τους με απορία. Αφήστε όμως κατά μέρους όλα αυτά τα μεγάλα και πιάστε τα μικρά. Το γεγονός και μόνο ότι αυτή η τεράστια ηλεκτρική κιθάρα που ξερνάει φλόγες είναι αληθινή και πέρα ως πέρα λειτουργική, με κάνει να θέλω να επιτρέψω σε όποιον την έχει στην κατοχή του να ξεσπάσει όλα του τα αρρωστημένα απωθημένα διακορεύοντας βάναυσα το κορμί μου ως αντάλλαγμα. Το ότι το στόρι δεν στερείται βάθους και οι ερμηνείες πάθους θα την έκαναν να ξεχωρίζει από τις περισσότερες ταινίες της κατηγορίας της, στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως είναι απλές υποσημειώσεις. Αυτού του 70χρονος παππούλη του πρέπει αβάδιστα το Όσκαρ σκηνοθεσίας και γιατί όχι και της καλύτερης ταινίας της χρονιάς. Και ξέρω ότι ο Κισλόφσκι της καρδιάς μου δεν φρίττει με τίποτα απ’ όσα αράδιασα παραπάνω. Εντάξει, εκεί στη διακόρευση τσίγκλησε λιγάκι.

1. Room (Ένα Υπόγειο Βαθύτερο Από Τούτο)

σκηνοθεσία: they killed Lenny Abrahamson, those bastards

Αν νιώθεις το λαιμό σφιχτό, την καρδιά κομπρεσέρ, το στομάχι κόμπο και τα νεύρα συρματόβεργες, φταίει ή το προπέρσινο τζατζίκι στο πιτόγυρο που μασουλάς ή το Δωμάτιο του Άμπραμσον. Φρόντισε να είναι το τελευταίο που θα σε αφήσει με μια εξαγνιστική αίσθηση λύτρωσης, μιας και το πρώτο θα σε αφήσει μόνο με μια εξαγνιστική αίσθηση αιμορροΐδων. Η ιστορία μιας έγκλειστης μητέρας που βιάζεται καθημερινά επί 7 χρόνια από τον απαγωγέα της, θα έπιανε από μόνη της τουλάχιστον 40^οΞ (βαθμούς Ξανθόπουλου). Ό μπρουτάλ όμως Ιρλανδός σκηνοθέτης γαρνίρει την πληγή με χοντρό Κάλας, δυο πρέζες καυτερό καγιέν και τη σβήνει με ένα φλιτζάνι Χοσέ Κουέρβο, πετώντας στο μίγμα έναν πιτσιρικά που δεν έχει εγκαταλείψει τη φυλακή του ούτε μία στιγμή στη σύντομη ζωή του. Γι’ αυτόν όμως δεν είναι φυλακή. Είναι Δωμάτιο, Room, Κόσμος χωρίς άρθρο, ένας χώρος 5χ5 το σύμπαν του

ολόκληρο, το στραβωμένο κουτάλι ο φίλος, η ντουλάπα το καταφύγιο, ο φεγγίτης ο ήλιος, οι μορφές στην τηλεόραση τα παραμύθια, οι κραυγές βοήθειας ένα παιχνίδι κάλεσμα εξωγήινων.

Κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά, συντηρείται ένας παραλληλισμός με την αλληγορία του Σπηλαίου του Πλάτωνα που γίνεται πιο εμφανής μετά το σπάσιμο των δεσμών - και το γεγονός ότι η ταινία δεν κρύβει τις φιλοσοφικές της φιλοδοξίες και προσφέρεται για εν τω βάθει προσεγγίσεις την κάνει ακόμη πιο γοητευτική. Αφήνοντας όμως κατά μέρος τα δευτερότριτα Γκεστάλτ και τους κρεμάμενους τρίφτες του Κωνσταντέν, σε επίπεδο μπαγιαντέρα στη Λυών της Δημητρούλας η ταινία διαβάζεται ως μια εξερεύνηση της δύναμης και της ευθραυστότητας του ανθρώπινου πνεύματος, ως μια αποθέωση του μητρικού δεσμού και της αξίας των μικρών πραγμάτων στη ζωή. Με αφηγηματική απλότητα, χωρίς οπτικοακουστικές αυτοϊκανοποιήσεις, μέσα από τις συσπάσεις στο πρόσωπο της Larson και τα απλοϊκά λόγια του απίθανου μικρούλη Tremblay, μια ταινία μικρή σαν το δωμάτιο μα μεγάλη σαν τη γη. Πολύ μικρή για το Όσκαρ μα μεγάλη για τη δική μου πρωτιά.

Και μόνο γι' αυτό το μαλλί δηλαδή...

Συνοψίζοντας

ΘΕΛΩ: Room (ταινίας), Mad Max: Fury Road (σκηνοθεσίας)

ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ: Spotlight/Mad Max (ταινίας), κανένας στη σκηνοθεσία

ΘΑ ΔΟΥΜΕ: The Revenant (ταινίας), Mad Max (σκηνοθεσίας)

Μια εικοσιπεντάδα ταινιών στο β' μέρος για τις υπόλοιπες κατηγορίες. Επανέρχομαι λίγο πριν την τελετή. Έτσι λέω. 

Διαβάστε το β' μέρος του αφιερώματος ΕΔΩ