Η νεκρανάσταση του γαϊδάρου

  Και αφού έδωσε Saab στο Σουηδό, BMW στο Γερμανό και Ferrari στον Ιταλό, ο Χριστός έκανε τον γάιδαρο του Έλληνα γείτονα να ψοφήσει. Ό,τι ακριβώς του ζήτησε. Γιατί αυτός είναι ο Έλληνας και ούτε ο Χριστός τολμά να τον αλλάξει, παρά μόνο όταν είναι προσκεκλημένος σε μπαλ μασκέ και θέλει να ντυθεί φαντάρος. Κακοπροαίρετος και εκδικητικός, φθονερός και μικροπρεπής, ο τα πάντα γνωρίζων και την πλάση γαμών, που ποτέ δεν πεθαίνει μιας και κανείς κερατάς δεν θα προκάμει να τον δει νεκρό: Θα τα έχει τινάξει ο ίδιος μια ώρα αρχύτερα. «Να του ψοφήσει του πούστη» λέει το ανέκδοτο, και πρέπει να είναι το μόνο ανέκδοτο στην ιστορία της χιουμοριστικής που δεν έχει καταφέρει να αποσπάσει ούτε γελαστή εκπνοή. Ούτε καν στα προαύλια των νηπιαγωγείων - τέτοιες είναι οι φολκλορικές του διαστάσεις που συγκαταλέγεται στα προαπαιτούμενα μαζί με αυτά του Τοτού και του Γιωρίκα - όπου τα νήπια γελούν ακόμα και όταν παίζουν κυνηγητό. Γιατί μπορεί το στερημένο από εμπειρίες υποσυνείδητό τους να μην έχει φτάσει ακόμα σε επίπεδο ωρίμανσης να αντιληφθεί ότι το να σε κυνηγούν είναι κακό πράγμα και υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιφέρει ξυλοδαρμό, βιασμό ή ακρωτηριασμό, είναι ωστόσο ικανό να κατανοήσει ότι το συγκεκριμένο ανέκδοτο περιγράφει μια στυγνή πραγματικότητα που θα κληθούν να διαιωνίσουν εκτελώντας το πατριωτικό τους καθήκον.

  Όλα αυτά όμως ίσχυαν μέχρι πρότινος. Στην εποχή του Επαναδιαφωτισμού όπου τα παιδάκια απορρίπτουν ως σαχλό τον Τοτό και διασκεδάζουν με τα παθήματα της κατακρεουργημένης Αννούλας, δεν μπορούμε να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα αντέξουν στο χρόνο παλαιολιθικά στερεότυπα με Αισωπικούς αντιήρωες κάποιους ψόφιους γαϊδάρους και πράσινα άλογα. Πράσινη ανάπτυξη, ναι. Πράσινη διακυβέρνηση, ναι. Σε ηλικίες που η γενιά μας αναρωτιόταν αν μπορεί με το πουλάκι της να φουσκώνει ρόδες ποδηλάτου, τα νέα φυντάνια τερματίζουν το Halo και έχουν ονειρώξεις με τα στήθη της Σίας Κοσιώνη. Η χώρα πρέπει να αλλάξει σελίδα γι’ αυτή τη νέα, επερχόμενη, καυλωμένη γενιά και οι βάσεις μπήκαν με τη νεκρανάσταση του γαϊδάρου. «Να του ζήσει του πούστη».

  Οικονομολόγος δεν είμαι και μάλλον τα έχω καταλάβει όλα λάθος. Όμως ούτε θα αφήσω γενειάδα να καλύψει τους τεθλασμένους μου κοιλιακούς εις ένδειξη πένθους, ούτε θα ανεχτώ τον εξυπνάκια της γειτονιάς να με ψέξει γι’ αυτό. Λάθος προφανώς τα έχουν καταλάβει και οι μισοί οικονομολόγοι που διατυπώνουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις με το άλλο μισό σινάφι τους - εγώ τουλάχιστον δεν παραπλανώ κανέναν με πρόφαση την ακατάρτιστη κατάρτισή μου. Όσο όμως και αν έχω χάσει τη μπάλα με τις οικονομοτεχνικές αναλύσεις, άλλο τόσο καθαρά διέκρινα στο διάστημα αναμονής της ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου κάποιους πρωκτικούς σφιγκτήρες να παθαίνουν αιμορροϊδική πρόπτωση από την υπερπροσπάθεια. Τόσο ήταν το σφίξιμο, που τα γερμανοαγγλικά που ξεστόμιζαν από τον άλλο σφιγκτήρα ηχούσαν εντελώς ακατάληπτα. Όχι, δεν ήταν η κηρήθρα που επί χρόνια αφήνω ανεμπόδιστη να στοιβάζεται μέσα στον ακουστικό μου πόρο που διατάρασσε την ηχοληπτική μου οξύτητα. Γιατί ακόμα και στην άγνωστή μου Γαλλική, αυτή που συνήθως σε κάνει να φαντάζεσαι πεταλούδες με φτερά σχήματος καρδούλας με την τόσο γουστόζα και πουστόζα εκφορά της, οι προτροπές ηχούσαν σαν διαταγή του Χίτλερ στον στρατηγό Πάουλους να μην υποχωρήσει ούτε σπιθαμή από τις παρυφές του Στάλινγκραντ. Τέτοια η πρεμούρα για το ψήφισμά μας, που τη θέση του διπλωματικού πολιτικού λόγου είχαν πάρει πια απροκάλυπτες απειλές.

  Δεν ματαείδα προσφερόμενο δανειστή πιο αγχωμένο από τον δανειζόμενο. Πιο επιτακτικό, πιο ικετευτικό, πιο εξαναγκαστικό. Τη μια να λιώνει το haute couture παντελόνι του από τη γονυπεσιά, την άλλη να φοβερίζει φυτρώνοντας κυνόδοντες σαν του Μάικλ Τζ Φοξ πριν από το τρίποντο. Είναι ανάγκη να χτυπηθούμε; Πολλά τα λεφτά Άρη, κόπιασε να σου δώσω μερικά. Σκηνές ανθολογίας από ταινία που δεν πρόλαβε να πρωταγωνιστήσει ο Λέσλι Νίλσεν. Surely, you can't be serious. - I am, and don’t call me Shirley! Εκτός και αν αγαπητή μου Σίρλεϊ, πίσω από την όλη φαρσοκωμωδία κρύβεται μια άλλη αλήθεια. Αυτή κατά την οποία ο παραλής έχει να χάσει περισσότερα από τον ρακένδυτο. Άλλωστε ως γνωστόν η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, fluctuat nec mergitur που έλεγαν και την εποχή του Αστερίξ, τραντάζεται αλλά δεν βυθίζεται. Η Γερμανία όμως; Η Ευρώπη; Τα ευρωδόλαρα; Το τραπεζικό σύστημα; Αν τρανταχτούν για τα καλά, ξέρουν καλό κολύμπι;

  Μάλλον όχι, γι’ αυτό και ένα ολόκληρο σύστημα τους φουσκώνει μπρατσάκια και τους αλείφει στρώσεις Κοπερτόνε μην καούν. «Ο Ομπάμα στο πλευρό της Ελλάδας» πανηγύριζαν τις προάλλες οι τίτλοι, επειδή ζήτησε «από τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης να δώσουν στην Ελλάδα υποστήριξη και ένα δίχτυ ασφαλείας». Ω, μα τον φιλελληνισμό του Λόρδου Βύρωνα και της Λαίδης Καισαριανής, τι όμορφο κοντράστ που κάνει η μαυριδερή του όψη με το ολόλευκο της φουστανέλας. Στα ψιλά βέβαια πέρασε το αιτιολογικό της προτροπής του, ότι «θα ήταν καταστροφικό να δούμε ένα ανεξέλεγκτο σπιράλ και μια χρεοκοπία στην Ευρώπη καθώς αυτό θα προκαλούσε αλυσιδωτά γεγονότα», όπως και το ότι «η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ εξαρτάται από μία λογική λύση του προβλήματος». Εκτός και αν οι ίδιοι μας οι αρθρογράφοι πρότρεξαν να εξισώσουν την Ελλάδα με την Goldman Sachs, την Deutsche Bank και άλλα ευαγή ιδρύματα, η τιτλοφόρηση της είδησης ήταν άκρως παραπλανητική. Όταν με το καλό αποφασίσουν να γδύσουν τον Μπαράκ, τον Σόιμπλε, τον Τρισέ και τον Σαρκοζί από τις φουστανέλες, κάπου εκεί ανάμεσα στα παπάρια τους θα δουν χτυπημένο το τατουάζ με την γαλανόλευκη.

  Εκεί δηλαδή που έχουν γραμμένη και τη διεύθυνση του σπιτιού σου, που μετεωρίτης να το χτυπήσει θα σηκώσουν  αδιάφορα τον ώμο, αρκεί το ωστικό κύμα να μην συμπαρασύρει τις 243 τράπεζες που έχουν φυτρώσει στη γειτονιά. Τη δεκαετία του ’80 στη θέση τους υπήρχαν καταστήματα και αγορές. Αγορές με τη χειροπιαστή έννοια του όρου, όπου κάποιοι πουλούσαν και κάποιοι αγόραζαν, όχι με τη ερμαφρόδιτη αερολογία των επιτοκίων, των χρεολυσίων και των spreads. Τα μόνα spreads που ξέραμε τότε ήταν οι Μερέντες και τις προτιμούσαμε από τις Νουτέλες επειδή οι διαφημίσεις μας έλεγαν ότι ο επιμένων ελληΝΙΚΑ και επειδή είχαν καλύτερη γεύση. Ήταν η εποχή που ο Χάρρυ τραγουδούσε «Έχεις και την Ιζόλα σου, τον Ζάχο τον Ιόλα σου, έχεις και το τηγάνι σου και τον Βαρδινογιάννη σου». Ω, Ελλάδα αγαπημένη και μπρούμυτα ξαπλωμένη, τα είχες όλα αυτά. Αντίθετα όμως με τον Βαρδινογιάννη σου που έφερνε στην ομάδα μόνο καλά -και φτηνά- παιδιά, η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση οραματιζόταν μια ομάδα που χωρούσε και τσογλανάκια σαν κι εμάς, με ακριβά γούστα και φαντασιώσεις καπιταλιστικού μεγαλείου.

  Τους ίδιους εμάς, για τους οποίους οι εφημερίδες της εποχής παρουσίαζαν ως στοιχείο προόδου το γεγονός ότι υπερτερούσαμε των Τούρκων σε μέση ετήσια κατανάλωση οδοντόπαστας. Αυτό ήταν το μέτρο σύγκρισης, η ακτίνα στην οποία μαραίνονταν μπιγκόνιες απ’ τα χνώτα μας, η ποικιλία μυκήτων κάτω απ’ το νυχάκι καθαρισμού του αυτιού, τα Ραντ ακτινοβολίας της καδένας επάνω στο δασύτριχό μας στήθος και το αναγκαίο βάθος πανεριού για να θα έρθει να κάτσει η τραγουδιάρα στο τραπέζι. Και εκείνοι μας άφησαν να πατάμε τα τετράπαχά τους χαλιά με λασπωμένες πατούσες, να τα ποτίζουμε σάλια ακούγοντας για πακέτα - επιλεκτικά αγνοώντας τους προσδιορισμούς «ανάπτυξης και παραγωγικότητας» - και άτσα κουστουμιά ο σακάτης! Ε, λοιπόν, ας πρόσεχαν. Μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.

  Όχι βέβαια πως τους πιάσαμε στον ύπνο. Όχι πως δεν ήξεραν τι κάναμε και τι κρύβαμε, που τρώγαμε, που πίναμε και που πηγαίναμε και τον δίναμε. Απλά ξεπεράσαμε κάθε τους προσδοκία. Γιατί όσο και αν ήθελαν να πιάσουν την καλή καπελώνοντας μία ακόμη αποκλειστική αγορά για τα προϊόντα, τους εξοπλισμούς και την τεχνογνωσία τους, άλλο τόσο εμείς υπερβάλλαμε μην τύχει και τους προσβάλλουμε τη φιλοξενία. Τι σόι αλληλέγγυοι θα ήμασταν άλλωστε απέναντι στην Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη; Παίρναμε ό,τι μας έδιναν σαν τον Ορέστη Μακρή σε εκδήλωση δοκιμής κρασιού, παίρναμε και τα δανεικά τους για μπύρες στην παμπ απέναντι. Και τους αφήσαμε να πιστεύουν ότι άρμεγαν την αγελάδα με τα χρυσά μαστάρια, ναρκωμένους από τον κοπανιστό αέρα σε μια κατάσταση γλυκιάς υπνηλίας, μέχρι που ξύπνησαν απότομα βλέποντας το σύμπαν γύρω τους να καταρρέει. Κρίμας, πολύ κρίμας που ο ύπνος είναι για παιδιά και ο ήλιος για μοσχάρια. Γιατί μόνο τα παιδιά και τα μοσχάρια δεν διαθέτουν τις στοιχειώδεις κοινωνιολογικές δεξιότητες να διακρίνουν ότι η Κυρηναϊκή είναι η μόνη φιλοσοφική διδαχή που επέζησε των μεταλλάξεων του Αρχαιοελληνικού γονιδιώματος. Η ιαχή του Αρίστιππου «ζήσε τη στιγμή που φεύγει» διαιωνίζεται ως τις μέρες μας σπάζοντας πιάτα συνοδεία μπουζουκιού, αφού ύστερα κι ύστερα μα δεν υπάρχει ύστερα, και αφού μια ζωή την έχουμε και αν δεν τη γλεντήσουμε τι θα καταλάβουμε τι θα καταντήσουμε. Ο Τζίμης μέχρι που τους το μετέφρασε για να ‘χουν το νου τους - σας το διαλαλούσαμε κύριοι, για μας later later there is no more later, ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε σήμερα έστω και με δανεικά, πού είχατε το νου σας; Φύγατε για διακοπές αφήνοντας την πόρτα ορθάνοιχτη και σας έκλεψαν το στερεοφωνικό; Αν είχατε λίγη αξιοπρέπεια, η επόμενή σας στάση θα ήταν ο Κωτσόβολος, όχι η αστυνομία. Κομμένη λοιπόν η κλάψα.

  Αντ’ αυτού οι εταίροι μας είχαν την απαίτηση να σηκώσουμε τις μπυροκοιλιές που εκτρέφαμε επί 30 χρόνια και να αρχίσουμε μονομιάς τους κοιλιακούς. Σε όποια κλινική αποτοξίνωσης και αν υποστηρίζουν ότι έχουν κάνει το διδακτορικό τους, μια συζήτηση με τον Πάνο Κοκκινόπουλο θα τους έπειθε ότι τον μαστούρη και αν τον δέσεις, τον σταυρόκομπο χαλάς. Αυτός που μύησες σε έναν τρόπο ζωής για να σου μοιάσει, είναι απίθανο να μετακομίσει οικειοθελώς σε φαβέλες επειδή δεν φάνηκε αντάξιος των προσδοκιών σου. Όπως είναι εξίσου ουτοπικό να προσπαθείς να του το επιβάλλεις περιμένοντας να μην αντιδράσει. Ειδικά όταν το σκεπτικό σου έχει ως εξής: Θα σου δανείσω να ξελασπώσεις, αλλά θα σου πάρω το εξοχικό, τον ηλιακό θερμοσίφωνα, τη συνδρομή στο Supersport και θα με αφήνεις να σου πηδάω και τη γυναίκα σκυφτή στο νεροχύτη τρεις φορές την εβδομάδα. Να χαρώ εγώ φίλους και εταίρους. Προτιμώ να τα βρω από αλλού, γιατί θέλω να βλέπω Πανάθα. Και ας μη με αφήνετε να παίζω πια με τα σφηνοτουβλάκια σας.

   Αυτή την αντίδραση έτρεμαν. Το Μολών Λαβέ του Λεωνίδα, το Όχι του Μεταξά, το Καρδιά Μου Στάσου Μην Τους Πιστεύεις του Καρρά. Μην τύχει και φύγουμε και αφήσουμε πίσω μας μια Ευρωπαϊκή Εκκένωση και ένα  Χρηματοπιστωτικό Ξέστημα. Και η παλιά Ελλάδα, αυτή που δεν θα επέτρεπε ποτέ στον εαυτό της να καεί χωρίς να λαμπαδιάσει πρώτα την πλάση γύρω της, που θα γάζωνε το γάιδαρο του γείτονα με ημιαυτόματο προτού ψοφήσει ο δικός της από πιροπλάσμωση, θα επέλεγε αυτόν ακριβώς το δρόμο. Όμως να που τελικά υπάρχει αυτή η καλύτερη Ελλάδα - που τη θέλαμε. Μια Ελλάδα του αλτρουισμού και της αυταπάρνησης, λίκνο της δημοκρατίας μεταξύ τσιφλικάδων και της ισότητας μεταξύ κολίγων. Που γυρίζει σελίδα με την ιαχή «να του ζήσει του πούστη», προβάροντας ταυτόχρονα το «με τελείωσες κι ας γινόμουνα για σένα μια ζωή θυσία» ως κύκνειο άσμα. Γιατί είναι μια Ελλάδα του καθήκοντος και της ιστορικής ευθύνης.

  Σε αυτή της τη στάση απέναντι στο καθήκον θα ανατρέξει ο ιστορικός του μέλλοντος. Και θα την καταγράψει με μια κουκκίδα. Το χρονογράφημα της κατάρρευσης του Καπιταλισμού που θα συντάξει, θα περιλαμβάνει την ημέρα ψήφισης του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος μαζί με τις κρατικές διασώσεις των τραπεζών του 2008 και δυο-τρεις ακόμη ημερομηνίες, ως τις τελευταίες απέλπιδες προσπάθειες ενός πνιγμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος να πιαστεί από τα μαλλιά του. Το τέλος του όμως, θα συμπληρώνει, ήταν προδιαγεγραμμένο. Το αν θα καταρρεύσει υπό το κτηνώδες του βάρος ή αν θα το βυθίσει το κύμα μιας παγκόσμιας εξέγερσης, απομένει να το δούμε. Ως τότε ας απολαύσουμε την περιορισμένη μας κυριαρχία επί του ίδιου μας του κράτους που προανήγγειλε ο προεδρεύων της Ευρωζώνης Γιούνκερ. Ας αγκαλιάσουμε το ρόλο του μπάρμπα Θωμά που τρέμει το αφεντικό με τη μυτερή λευκή κουκούλα, μιας και δεν θα το έχει σε τίποτα να μας καψαλίσει το σαρκίο χάριν ανταποδοτικού τέλους. Με την ελπίδα βέβαια να γίνουν τα γερμανικά η νέα lingua franca του έθνους, ώστε να καταλαβαίνουμε τους στίχους της Erika που θα μας τραγουδάνε. Ist ja gar nicht so schlimm, oder?

(Σκίτσο: απόκομμα του Στάθη από την Ελευθεροτυπία, 29/6/2011.
Αυθεντικό σκίτσο εδώ)