Ζωή σαν σοκολάτα

Μετά το αναζωογονητικό τέντωμα που ακολουθεί έναν υπέροχο ύπνο και αφού επιδόθηκε σε μια άφθονη διούρηση που κράτησε περί τα δύο λεπτά, η Αθηνά Ρουσέλ Ωνάση φόρεσε τις χνουδωτές ροζ Burberry παντουφλίτσες της και ξεκίνησε τον μακρύ δρόμο για το τραπέζι του πρωινού. «Να ‘χει έρθει άραγε ο Kopi Luwak από την Ινδονησία;» αναρωτιόταν στα 15 λεπτά του ταξιδιού της. «Να θυμίσω στη δούλα να μου ρίξει έξτρα ζάχαρη. Καλά και άγια τα ακριβά μας γούστα, αλλά και μόνο που τον σκέφτομαι μου έρχεται αναγούλα. Τι καλά να ‘χαμε φραπεδούμπα μια στο τόσο». Ένα δάκρυ κύλησε στο χνουδωτό ροζ Burberry μαγουλάκι της στην ανάμνηση της χαμένης της πατρίδας. Και όταν επιτέλους έφτασε στη βεράντα, η μυρωδιά του πιο ακριβού καφέ του κόσμου χτύπησε ανελέητα τα ρουθούνια της, πιο δυνατά και από το χλώριο της πισίνας. Καθόλου ασήμαντη υπόθεση, αν σκεφτείς ότι υπό ευνοϊκές καιρικές συνθήκες μπορούσε κανείς να μυρίσει τα δυόμισι εκατομμύρια λίτρα του χλωριωμένου νερού της πέρα από τα όρια της Barra da Tijuca, της πιο χαϊκλασάτης περιοχής του Ρίο ντε Τζανέιρο. Αλλά αυτός δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε καφές: Ειδική παραγγελία από το νησί Σουλαβέσι του Ινδονησιακού Αρχιπελάγους, όπου κάτι ζωάκια σαν νυφίτσες τρώνε κόκκους καφέ, τους καβουρντίζουν στα έντερά τους και μετά τους χέζουν εμπλουτισμένους, για να έρθει ο Ινδονήσιος να τους πακετάρει για τα πρωινά εδέσματα της ελίτ αυτού του κόσμου. 1000 ευρώ το κιλό, περίπου 40 ευρώ το φλιτζάνι βγάζει ο χρυσοφόρος σφιγκτήρας του τρωκτικού, που καθόλου τυχαία δεν φέρει την επιστημονική ονομασία paradoxurus hermaphroditus. Πιο παραδόξουρους και πιο ερμαφρόδιτους απ’ αυτό δεν γίνεται. Και πιο myrodatus να υποθέσω.

Και καθώς συνερχόταν από τη ζάλη των αιθέριων οσμών, πρόσεξε δίπλα στα βαζάκια μαρμελάδας κόκκινης σταφίδας Bar-le-Duc, ένα κουτί σοκολατάκια Thorntons Deluxe. «Ο καλός μου Αλβάρο με τις εκπλήξεις του, πόσο με κακομαθαίνει!» Με ανυπομονησία έλυσε την κορδέλα που έδενε το πολυτελές κουτί. Τα μάτια της άστραψαν. Η λάμψη από 6 σειρές 140 καρατίων έλουσε το πρόσωπό της. Με τα ακροδάχτυλά της χάιδεψε το περίτεχνο κολιέ, τόσο απαλά λες και κάθε απότομη κίνηση θα το έσπαγε σε χίλια κομμάτια. Ένα ακόμα δάκρυ κύλησε στο Burberry μαγουλάκι της. Αναστέναξε. «Αααχ, η ζωή είναι σαν ένα κουτί σοκολατάκια. Ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβει μέσα του».

Ξέρω ότι αυτή ήταν μια αναίτια μεγάλη εισαγωγή για να φτάσω στο θέμα μου. Ποιος νοιάζεται; Κανένας αριθμός εισαγωγών με αναφορές σε περιττώματα ζώων δεν είναι αρκετός. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει θέμα. Απλά αυτή η ατάκα που θυμήθηκα έχοντας το Forrest Gump που έπαιζε η TV ως ηχητική υπόκρουση, την ώρα που σέρφαρα σε ιστοσελίδες αμφιβόλου γούστου και ποιότητας. Και είναι πραγματικά αστείο πως κάποιες ατάκες μένουν όχι απλά διαχρονικές, αλλά και χαραγμένες στη μνήμη σου με τη μορφή απαυγάσματος σοφίας, ενώ στην πραγματικότητα είναι συνοθυλεύματα ηλιθιότητας. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα απ’ αυτή την ταινία δεν υπάρχει. Διάολε, τις λέει ένας ηλίθιος. Αλλά με το που φτάνει η σκηνή όπου ο Τομ Χανκς κάθεται στο παγκάκι φορώντας το καρό πουκάμισό του, στραβώνεις το στόμα, και με τη γλώσσα ελαφρώς προτεταμένη και κλίνουσα επί δεξιά για να υποδυθείς τον τρόφιμο του Νταού Πεντέλης, απαγγέλεις μαζί του: Λεερφ ιιζ λεεεϊκ α μπεεεξ εφ τσοκλεετς, σλουρπ σλουρπ.

Προς Θεού, δεν έχω καμία πρόθεση να χλευάσω την ταινία που είμαι σίγουρος ότι όλοι αγαπήσατε, σας συγκίνησε και σας έκανε να δείτε τη ζωή με άλλο μάτι. Έστω και για λίγες μέρες. Μια φορά το έκανα το σφάλμα με το Lost, αρκετά με μισήσατε. Παραμερίζοντας κάθε ίχνος υποκρισίας, παραδέχομαι ότι κι εμένα με είχε συγκινήσει τότε. Και για να είμαι ακόμα πιο ειλικρινής, τέτοιος κόμπος στο λαιμό είχε να μου κάτσει από το ξέσπασμα αδικίας του Σταλόνε στο τέλος του πρώτου Ράμπο. Ειδικά εκεί που ο Φόρεστ κάθεται οκλαδόν δίπλα στο γιο του και γέρνουν τα κεφάλια τους ταυτόχρονα… Ναι, ξέρω, ξέρω, μέσα στο μυαλό σας είμαι. Με τέτοιες σκηνές ανθολογίας, μέχρι που παραβλέπεις το κεντρικό μήνυμα του φιλμ: Να είσαι καλούλης, αγαθούλης και χαζούλης και όλα θα σου έρθουν δεξιά στη ζωή. Μη σκας, η καρμική δικαιοσύνη θα σε ανταμείψει πλουσιοπάροχα. Το βλέπεις άλλωστε παντού τριγύρω σου: Μπορεί οι άρχουσες τάξεις αυτού του κόσμου να σοδομίζουν αλύπητα τους πάντες, αλλά επειδή και αυτές συγκινούνται όταν εσύ ως καλούλης και αγαθούλης γέρνεις το κεφαλάκι σου καθισμένος οκλαδόν, θα αφήσουν λίγα κωλαράκια απήδηχτα για να χαρείς κι εσύ.

Το πόσο μεγάλη επιρροή θα είχε η Ζεμέκειος μεταφορά του μυθιστορήματος του Winston Groom στην εποχή της, έγινε εμφανές ελάχιστες μόλις μέρες μετά την προβολή της στις αίθουσες. Παντού άκουγες και διάβαζες μόνο δύο αποφθέγματα, λες και ζούσες στην Κίνα της δεκαετίας του ’70 και ήταν τυπωμένα στο Κόκκινο Βιβλιαράκι του Μάο. «Ηλίθιος είναι όποιος κάνει ηλιθιότητες». Λίγη διορατικότητα αν είχαμε θα καταθέταμε αγωγή για κλοπή εθνικής πνευματικής ιδιοκτησίας, μιας και πολύ πριν την ταινία και πολύ πριν το βιβλίο, από την εποχή του Σωκράτη μη σου πω, είχαμε εμπνευστεί το «πάλι μαλακία έκανες ρε μαλάκα;» Και αυτή η ατάκα έμεινε διαχρονική, κλέβοντας μια θέση από το «I kick ass for the Lord!» που ξεφωνίζει ο πατήρ ΜακΓκρούντερ προτού σπάσει στο ξύλο μια στρατιά ζόμπι στο Braindead - ένα από τα πρώτα αριστουργήματα του Peter Jackson που εκτιμήθηκε από ελάχιστους.



Και για να φτάνουμε σιγά σιγά και στο προκείμενο, η ζωή είναι ένα κουτί σοκολατάκια. Για να το λέει το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Κινηματογράφου που αξιολόγησε την ατάκα ως την 40ή καλύτερη όλων των εποχών, έτσι θα είναι. Και δεν έχω καμία πρόθεση να γκρινιάξω για το δώρο που μας έκανε ο Φόρεστ Γκαμπ ξεστομίζοντας αυτές τις υπέροχες λέξεις. Ειλικρινά, τις εκτιμώ σε υπέρτατο βαθμό. Όχι επειδή τις άκουσα να επαναλαμβάνονται χιλιάδες φορές χωρίς λόγο και αιτία. Αλλά επειδή έδωσαν την αφορμή σε κάποιους πραγματικούς δημιουργούς να εμπνευστούν ένα υπέροχο τραγούδι και έναν υπέροχο μονόλογο. Και ναι, θα τα μοιραστώ μαζί σας:

α) Τραγουδιστά: Skyclad - Inequality Street. Από το άλμπουμ Irrational Anthems του 1996, δύο χρόνια μετά την ταινία. Ακούστε και διαβάστε τι ακριβώς λέει ο ποιητής Martin Walkyier.

Life's really a chocolate box

Η ζωή είναι στ’ αλήθεια ένα κουτί με σοκολατάκια

some do without - others have plenty.

κάποιοι τη βγάζουν χωρίς κανένα, άλλοι έχουν μπόλικα.

It sticks in my throat, my stomach's in knots,
Μου κάθεται στο λαιμό, το στομάχι μου έχει γίνει κόμπος,
while your box is so full, mine's perpetually empty.

ενώ το δικό σας κουτί είναι τόσο γεμάτο, το δικό μου είναι διαρκώς άδειο.

From the cradle to the grave

Απ' την κούνια ως τον τάφο

point your ladle to the gravy.

στρέφε την κουτάλα σου στη σάλτσα.

"Food comes first, then morals" they say,

«Πρώτα έρχεται το φαΐ, μετά η ηθική» λένε,

the end of the world's three hot meals away.

το τέλος του κόσμου απέχει τρία ζεστά γεύματα.

Two average men eat their average meals

Δύο κοινοί άνδρες τρώνε τα κοινά τους γεύματα

but destiny waits at their table.
όμως η μοίρα σερβίρει στο τραπέζι τους.
One is served gruel while the other chews veal,

Στον έναν σερβίρει χυλό ενώ ο άλλος μασάει μοσχαράκι,

But they're both spoon fed lies from the cradle.

μα και στους δυο ταΐζουν ψέματα με το κουτάλι από την κούνια.

Life's really a chocolate box

Η ζωή είναι στ’ αλήθεια ένα κουτί με σοκολατάκια

some do without - others have plenty.

κάποιοι τη βγάζουν χωρίς κανένα, άλλοι έχουν μπόλικα.

It sticks in my throat, my stomach's in knots,

Μου κάθεται στο λαιμό, το στομάχι μου έχει γίνει κόμπος,

while your box is so full - mine's perpetually empty.

ενώ το δικό σας κουτί είναι τόσο γεμάτο, το δικό μου είναι διαρκώς άδειο.

Tragic moments for the masses,

Τραγικές στιγμές για τις μάζες,

work is the curse of the drinking classes.

η εργασία είναι η κατάρα των πιωμένων τάξεων.

'Homo homini lupus' we cry,

«Ο άνθρωπος είναι λύκος για τον συνάνθρωπό του» φωνάζουμε,

humanity fades like the moon in the sky.

η ανθρωπότητα φθίνει σαν το φεγγάρι στον ουρανό.

You can't cook an omelette without breaking eggs,

Δεν μπορείς να φτιάξεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά,

first they are cracked and then beaten.

πρώτα τα σπας και μετά τα χτυπάς.

The only things cracked around here are our heads,

Τα μόνα σπασμένα εδώ γύρω είναι τα κεφάλια μας,

recipes for disaster that we keep repeating.

συνταγές καταστροφής που διαρκώς επαναλαμβάνουμε.

Life's really a chocolate box

Η ζωή είναι στ’ αλήθεια ένα κουτί με σοκολατάκια

some do without - others have plenty.

κάποιοι τη βγάζουν χωρίς κανένα, άλλοι έχουν μπόλικα.

It sticks in my throat, my stomach's in knots,

Μου κάθεται στο λαιμό, το στομάχι μου έχει γίνει κόμπος,

while your box is so full - mine's perpetually empty.

ενώ το δικό σας κουτί είναι τόσο γεμάτο, το δικό μου είναι διαρκώς άδειο.

Here's a real beggars banquet,

Ορίστε ένα πραγματικό δείπνο ζητιάνων,

a brace of rats in a blood stained blanket.

ένα ματσάκι αρουραίοι μέσα σε μια ματωμένη κουβέρτα.

Meanwhile, gentlefolk high in their chateau,

Στο μεταξύ, αριστοκράτες ψηλά στους πύργους τους,

dip silver spoons into black forest gateau.

βουτάνε ασημένια κουτάλια σε πάστες black forest.

Come lords and ladies, raise glasses in toast

Ελάτε λόρδοι και λαίδες, υψώστε τα ποτήρια στην υγειά

to the 'other - half' dying to eat.

των άλλων μισών που πεθαίνουν της πείνας.

'Cause they who receive least deserve it the most,

Επειδή όσοι παίρνουν τα λιγότερα, το αξίζουν περισσότερο,

it's a literal dead end, Inequality Street.

είναι κυριολεκτικά ένα νεκρό τέλος (αδιέξοδο), Οδός Ανισότητας.

Life's really a chocolate box

Η ζωή είναι στ’ αλήθεια ένα κουτί με σοκολατάκια

some do without - others have plenty.

κάποιοι τη βγάζουν χωρίς κανένα, άλλοι έχουν μπόλικα.

It sticks in my throat, my stomach's in knots,

Μου κάθεται στο λαιμό, το στομάχι μου έχει γίνει κόμπος,

while your box is so full - mine's perpetually empty.

ενώ το δικό σας κουτί είναι τόσο γεμάτο, το δικό μου είναι διαρκώς άδειο.

    * Υποσημειώσεις:
 1) Το “Homo homini lupus” είναι από το έργο Asinaria του Ρωμαίου θεατρικού συγγραφέα Τίτου Μάκιου Πλαύτου, και η ακριβής του μετάφραση είναι «ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος».
 2) Το “work is the curse of the drinking classes” είναι λογοπαίγνιο, μιας και η ορθολογική έκφραση είναι «drink is the curse of the working classes», δηλαδή «το πιοτό είναι η κατάρα των εργατικών τάξεων».

-------------------------------

β) Μονολογώντας: Ο Cigarette Smoking Man των X-Files, δίνει τη δική του εκδοχή στο επεισόδιο “Musings of a Cigarette Smoking Man”. Επίσης από το 1996, δύο χρόνια μετά την ταινία.

Life is like a box of chocolates. A cheap, thoughtless, perfunctory gift that nobody ever asks for. Unreturnable because all you get back is another box of chocolates. So you're stuck with this undefinable whipped mint crap that you mindlessly wolf down when there's nothing else left to eat. Sure, once in a while there's a peanut butter cup or an English toffee. But they're gone too fast and the taste is... fleeting. So, you end up with nothing but broken bits filled with hardened jelly and teeth-shattering nuts. And if you're desperate enough to eat those, all you got left is an empty box filled with useless brown paper wrappers.

Η ζωή είναι σαν ένα κουτί σοκολατάκια. Ένα φτηνό, ασυλλόγιστο, συμβατικό δώρο που κανείς ποτέ δεν ζητά. Που δεν ανταλλάσσεται, επειδή το μόνο που θα σου δώσουν είναι ένα άλλο κουτί σοκολατάκια. Έτσι ξεμένεις με αυτήν την απροσδιόριστη αηδία ανάμεικτης μέντας που καταβροχθίζεις όταν δεν υπάρχει τίποτε άλλο να φας. Σίγουρα, μια στις τόσες βρίσκεις μια πραλίνα φυστικοβούτυρου ή ένα Αγγλικό toffee. Αλλά τελειώνουν πολύ γρήγορα και η γεύση τους είναι φευγαλέα. Έτσι ξεμένεις με κάτι σπασμένα κομματάκια, γεμιστά με ξεραμένη μαρμελάδα και καρύδια που σπάνε δόντια. Και αν είσαι τόσο απελπισμένος που φας και αυτά, το μόνο που σου απομένει είναι ένα άδειο κουτί γεμάτο με άχρηστα, καφετιά περιτυλίγματα.

Διαλέγετε και παίρνετε. Κοίτα να δεις σύμπτωση, σαν να σας προσφέρω σοκολατάκια…




Links:
Barra da Tijuca
Most Expensive Coffee in the World 
Skyclad official site
X-Files Wikipedia